Valenin Araçla Kaza Yapması

Vale Aracı Park Ederken Kaza Yaparsa Hukuki Sonuçlar ve Dava Hakları Nelerdir?

Giriş

Vale hizmeti, günümüzde birçok restoran, otel, alışveriş merkezi gibi işletmeler tarafından müşterilerine sağlanan bir kolaylık olarak sunulmaktadır. Vale, araç sahibinin aracı park etmesini sağlayarak müşterilere zaman ve konfor kazandırır. Ancak, vale hizmeti sırasında bazı kazalar yaşanabilir ve bu durum, araç sahibinin haklarını ve valenin sorumluluğunu gündeme getirir. Peki, bir vale aracı park ederken kaza yaparsa, hukuki sonuçlar nelerdir? Bu durumda araç sahibinin dava açma hakları nasıl korunur? Bu yazıda, vale hizmetlerinde meydana gelen kazalarla ilgili olarak hukuki süreci, sorumluluk dağılımını ve tüketici haklarını detaylı bir şekilde ele alacağız.

1. Vale Hizmetinin Hukuki Niteliği

Vale hizmeti, araç sahibi ile vale veya vale hizmetini sunan işletme arasında kurulan bir hukuki ilişki olarak değerlendirilebilir. Bu hukuki ilişki, tarafların bir sözleşme yapması ile başlar ve Borçlar Kanunu kapsamında “hizmet sözleşmesi” ya da “vekâlet sözleşmesi” niteliğinde kabul edilir. Dolayısıyla, vale hizmeti sırasında meydana gelebilecek bir kazada tarafların hak ve sorumlulukları bu sözleşmenin niteliğine göre belirlenir.

a. Hizmet Sözleşmesi veya Vekâlet Sözleşmesi Niteliği

Vale hizmeti, bazı durumlarda vekâlet sözleşmesi kapsamında değerlendirilirken bazı durumlarda hizmet sözleşmesi niteliği taşıyabilir. Hizmet sözleşmesi niteliğinde değerlendirildiğinde, vale hizmeti sunan işletme veya vale, araç sahibine karşı hizmeti güvenli bir şekilde sunma yükümlülüğünü üstlenir. Vekâlet sözleşmesi olarak kabul edildiğinde ise vale, aracı koruma ve güvenli bir şekilde teslim etme sorumluluğunu taşır. Bu ayrım, kazanın sonuçları açısından önemlidir.

b. Güvenlik Yükümlülüğü

Vale hizmeti veren işletmeler, müşterilerinin araçlarını güvenli bir şekilde park etmek ve herhangi bir zarara uğramadan geri teslim etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, kazaların yanı sıra araçta meydana gelebilecek her türlü hasarı ve kaybı da kapsar. Eğer vale, aracı park ederken bir kazaya sebep olursa, işletme ve vale bu zarardan sorumlu tutulabilir.

2. Vale Tarafından Park Edilen Araçta Kaza Durumunda Sorumluluk

Vale tarafından park edilen araçta meydana gelen bir kaza durumunda, zararın kim tarafından karşılanacağı ve kime dava açılabileceği sorusu gündeme gelir. Bu konuda belirleyici faktörler, kazanın oluş şekli, valenin ihmali ve işletmenin bu kazadaki rolüdür.

a. İşletme Sorumluluğu

Eğer vale bir işletme adına çalışıyorsa, araç sahibi doğrudan işletmeye karşı tazminat davası açabilir. İşletmeler, çalışanları tarafından verilen hizmetler sonucunda meydana gelen zararlardan, işveren sıfatıyla sorumlu olabilir. İşletmenin bu sorumluluğu, işçinin işle ilgili yükümlülüklerini yerine getirirken sebep olduğu zararlara karşı doğar ve bu durum Borçlar Kanunu’nun 66. maddesinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda:

• Zararın İşletme Adına Çalışan Vale Tarafından Yapılması: Eğer kaza, işletme adına çalışan bir vale tarafından yapılmışsa, işletme doğrudan sorumludur ve araç sahibinin zararını karşılamakla yükümlüdür.

• İşletmenin Sigorta Kapsamı ve Zararı Karşılama Yükümlülüğü: Çoğu işletme, vale hizmeti sırasında meydana gelebilecek kazaları kapsayacak bir sigorta poliçesi bulundurur. Bu poliçe, kazadan doğan zararları sigorta şirketinin karşılamasını sağlar. Eğer işletmenin böyle bir sigortası yoksa, araç sahibinin zararı doğrudan işletmeden talep etme hakkı doğar.

b. Valenin Sorumluluğu

Kazanın meydana geldiği sırada vale görev başında değilse veya işletmeden bağımsız bir hareket söz konusu ise, valenin şahsi sorumluluğu gündeme gelebilir. Örneğin, vale aracı alkol etkisi altında kullanarak kazaya sebep olmuşsa, bu durumda işletme değil, doğrudan vale şahsi olarak sorumlu tutulabilir. Araç sahibi, bu durumda valeye karşı şahsi tazminat davası açabilir.

3. Sigorta ve Tazminat Hakları

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalarda, sigorta ve tazminat hakları önemli bir yere sahiptir. Genellikle işletmeler, vale hizmeti için özel sigorta poliçeleri bulundurur ve bu poliçeler, kazadan kaynaklanan zararları kapsar. Ancak sigorta kapsamının dışında kalan durumlarda, araç sahibinin bireysel hakları devreye girebilir.

a. Zorunlu Trafik Sigortası ve Kasko

Vale hizmeti sırasında bir kaza meydana gelirse, ilk olarak aracın zorunlu trafik sigortası devreye girebilir. Ancak, trafik sigortası üçüncü kişilere verilen zararları karşılamak amacıyla yapılır ve bu nedenle aracın sahibi olan araç sahibine ödenecek bir tazminatı içermez. Bu durumda, aracın zararını karşılamak için kasko sigortası devreye girebilir. Kasko sigortası, aracın zararını karşılasa dahi, sigorta şirketi daha sonra bu zararı kazaya sebep olan vale veya işletmeden talep edebilir.

b. İşletmenin Sorumluluk Sigortası

Bazı işletmeler, vale hizmeti sırasında meydana gelebilecek kazalar için özel sorumluluk sigortaları yaptırmaktadır. Bu sigorta, valenin görevini ifa ederken kazaya sebep olması durumunda zararın sigorta şirketi tarafından karşılanmasını sağlar. İşletmelerin böyle bir sigortaya sahip olup olmadığını öğrenmek, araç sahibi açısından önemli bir bilgidir çünkü sigorta kapsamı dahilinde zarar doğrudan sigorta şirketi tarafından karşılanabilir.

4. Vale Hizmeti Sırasında Meydana Gelen Kazalarda Araç Sahibinin Dava Hakkı

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalarda araç sahibinin çeşitli dava hakları vardır. Bu haklar, araç sahibinin uğradığı zararın tazmin edilmesi ve sorumluların hukuki yükümlülüklerinin yerine getirilmesini sağlar.

a. Tazminat Davası

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalar sonucunda araç sahibinin araçta maddi zarar meydana gelmişse, araç sahibi bu zararın tazmin edilmesi için dava açabilir. Bu tazminat davası, doğrudan işletmeye veya kazaya sebep olan valeye karşı açılabilir. Tazminat davasının dayanağı ise, Borçlar Kanunu ve genel anlamda haksız fiil hükümleridir.

• Doğrudan İşletmeye Karşı Tazminat Davası: İşletmenin, araç sahibiyle olan hukuki ilişkisi ve güvenlik yükümlülüğü doğrultusunda, vale hizmeti sırasında meydana gelen zarardan sorumlu olduğu kabul edilir. Bu nedenle araç sahibi, doğrudan işletmeye tazminat davası açabilir.

• Vale’ye Karşı Tazminat Davası: Eğer kazanın meydana gelmesinde valenin ağır kusuru varsa, araç sahibi doğrudan valeye karşı da tazminat davası açabilir. Ancak, işletme çalışanı olan bir vale söz konusu olduğunda, sorumluluğun öncelikle işletme üzerinde olduğu unutulmamalıdır.

b. Sigorta Şirketine Başvuru Hakkı

Araç sahibinin, kasko sigortası kapsamında zararı sigorta şirketi tarafından karşılanabilir. Sigorta şirketi, zarar bedelini araç sahibine ödedikten sonra, ödemiş olduğu miktarı rücu hakkı doğrultusunda kazaya sebep olan vale veya işletmeden talep edebilir. Bu durumda, araç sahibi doğrudan dava açmak zorunda kalmadan sigorta aracılığıyla zararını karşılayabilir.

5. Vale Hizmeti Sırasında Meydana Gelen Kazalarda Araç Sahibinin Hukuki Seçenekleri

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalarda araç sahibinin yasal haklarını savunabilmesi için belirli hukuki adımları izlemesi gereklidir. Araç sahibi, zararının tazmin edilmesi, uğradığı kayıpların karşılanması ve sorumlu kişilerin yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için çeşitli hukuki süreçleri başlatabilir.

a. Tüketici Hakem Heyeti’ne Başvuru Hakkı

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalar, özellikle küçük çaplı maddi zararlarla sonuçlandığında, dava açmadan önce Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapılabilir. Tüketici Hakem Heyeti, tüketici işlemleriyle ilgili olan birçok anlaşmazlığı çözmekle yetkilidir. Araç sahibinin vale hizmetinden dolayı uğradığı zararın miktarına bağlı olarak, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapılabilir. Özellikle küçük çaplı maddi zararlar için bu başvuru hem daha hızlı sonuç verir hem de dava masraflarından tasarruf sağlar.

• Başvuru Süreci: Araç sahibi, kazanın gerçekleştiği bölgedeki Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak zararın tazmini talebinde bulunabilir. Başvuru için fatura, vale fişi, kazaya dair görsel kanıtlar gibi belgeler sunulmalıdır.

• Hakem Heyeti Kararının Niteliği: Tüketici Hakem Heyeti’nin verdiği kararlar bağlayıcıdır ve yerine getirilmesi zorunludur. Eğer araç sahibi bu karardan tatmin olmazsa, mahkemeye başvurarak kararın iptalini talep edebilir.

b. Tazminat Davası Açma Hakkı

Tüketici Hakem Heyeti’nden istenen sonucun alınamaması veya zararın daha büyük olması halinde, araç sahibinin mahkemeye başvurarak tazminat davası açma hakkı bulunur. Bu dava, doğrudan vale hizmetini sağlayan işletmeye veya valeye karşı açılabilir.

• Tazminat Davasının Tarafları: Vale hizmeti sunan işletmelerin sorumluluğu kapsamında, araç sahibi doğrudan işletmeye karşı dava açabilir. Ancak kazaya sebep olan kişinin valenin şahsi kusuru olması durumunda, araç sahibi doğrudan valeye de dava açabilir.

• Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri: Araç sahibi, kazada meydana gelen maddi zararların yanı sıra, kazadan kaynaklanan manevi zararları da talep edebilir. Özellikle, aracın hasar görmesi dışında, araç sahibinin yaşadığı stres, zaman kaybı gibi sebeplerle manevi tazminat talebi de gündeme gelebilir. Ancak manevi tazminat taleplerinde, somut kanıtlar sunulması önemlidir.

c. Sigorta Şirketine Başvuru ve Rücu Hakkı

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalarda, araç sahibinin kasko sigortası bulunuyorsa, zarar öncelikle sigorta şirketi tarafından karşılanabilir. Sigorta şirketi, kaza nedeniyle ödediği tazminat bedelini, kazaya sebep olan vale veya işletmeden rücu hakkı çerçevesinde talep edebilir.

• Sigorta Şirketine Başvuru: Kasko sigortası kapsamında, araç sahibinin zararı karşılanır ve sigorta şirketi, valeye veya işletmeye başvurarak ödediği bedeli geri isteyebilir.

• Rücu Süreci ve Yasal Yükümlülükler: Sigorta şirketi, rücu sürecinde kazaya neden olan valeden veya işletmeden ödemeyi talep ederken Borçlar Kanunu ve Sigorta Kanunu’na dayanır. Bu nedenle, işletmelerin vale hizmeti sırasında doğabilecek kazaları kapsayacak şekilde bir sigorta poliçesi bulundurmaları önemlidir.

6. Vale Hizmeti Sırasında Meydana Gelen Kazalarda Kanıt Toplama ve Delillerin Önemi

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalarda, hukuki sürecin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi için kanıt toplama ve delil sunma işlemleri büyük önem taşır. Kazanın nasıl meydana geldiğini, valenin kusur oranını ve işletmenin sorumluluğunu ortaya koyan kanıtlar, tazminat davaları ve sigorta talepleri için belirleyici olabilir.

a. Görgü Tanıkları ve Güvenlik Kamerası Kayıtları

Kazanın yaşandığı anı gören tanıklar veya işletmenin güvenlik kameraları, hukuki süreçte kanıt olarak kullanılabilir. Görgü tanıkları, valenin kusurlu bir hareket yapıp yapmadığını belirleyebilir ve güvenlik kameraları kazanın oluş şekline dair kesin bilgiler sunabilir.

• Görgü Tanıkları: Kazanın görgü tanıkları bulunuyorsa, bu kişilerin ifadesine başvurmak, kazanın kusurlu tarafını belirleme konusunda yardımcı olur. Tanık ifadeleri, mahkeme sürecinde önemli delil olarak kabul edilir.

• Güvenlik Kamerası Kayıtları: İşletmelerde genellikle güvenlik kameraları bulunur ve vale alanları da bu kameralar tarafından kaydedilir. Bu kayıtlar, valenin aracı nasıl kullandığını, kazanın nasıl meydana geldiğini net bir şekilde gösterir.

b. Vale Fişi ve Teslim Alma Belgeleri

Vale hizmeti sırasında araç sahibine genellikle bir vale fişi veya teslim alma belgesi verilir. Bu belge, araç sahibinin aracı vale hizmetine teslim ettiğini ve vale hizmetini sunan işletmenin aracı teslim alma sorumluluğunu üstlendiğini gösterir.

• Vale Fişi: Vale fişi, araç sahibinin aracı teslim ettiğini belgeleyen yazılı bir belgedir ve bu fiş, hizmet süresi boyunca aracın işletmenin sorumluluğunda olduğunu gösterir.

• Teslim Alma Belgesi: Bazı işletmeler, vale hizmeti sırasında bir teslim alma belgesi düzenler ve bu belge, valenin aracı teslim aldığı anı ve araç sahibine iade edeceği zamanı gösterir.

c. Kazaya Dair Fotoğraflar

Kaza anında çekilen fotoğraflar, kazanın nasıl meydana geldiğine dair görsel bir kanıt sunar. Özellikle araçtaki hasarın boyutu, kazanın oluş şekli gibi bilgiler, bu fotoğraflarla somut hale gelir ve dava sürecinde hakimin kararını etkileyebilir.

7. Vale Hizmetinde Yaşanan Kazaların İşyeri Sorumluluğu Kapsamında İncelenmesi

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalarda, valenin çalıştığı işletme de işyeri sorumluluğu çerçevesinde sorumlu tutulabilir. Borçlar Kanunu’na göre, işverenler, çalışanlarının işlerini yaparken sebep oldukları zararlardan doğrudan sorumludur. Bu nedenle, valenin kusuru nedeniyle meydana gelen bir kazada, işletme de sorumlu sayılabilir.

a. İşverenin Sorumluluğu

İşveren, çalışanının görev sırasında yaptığı hatalardan doğan zararları tazmin etmekle yükümlüdür. Bu sorumluluk, Borçlar Kanunu’na dayanmaktadır ve işveren, çalışanının üçüncü kişilere verdiği zararlardan sorumlu tutulabilir. Vale hizmetini sunan işletmeler, çalışanları olan valelerin kusuruyla meydana gelen kazalarda araç sahibine karşı sorumludur.

• İşyeri Sorumluluğu ve Kusur Oranı: İşletme, valenin kusur oranına göre zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Eğer kazada valenin tam kusuru varsa, işletme zararın tamamını karşılamak zorundadır.

• İşverenin Rücu Hakkı: İşveren, valenin ağır kusuru olması halinde, ödemek zorunda kaldığı tazminatı valeden geri isteme hakkına sahiptir. Bu hak, işverenin rücu hakkı olarak bilinir ve Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir.

b. İşletmenin Sigorta Yükümlülüğü

İşletmeler, vale hizmeti sırasında meydana gelebilecek kazalar için sigorta yaptırmakla yükümlü olabilir. İşletme, sigorta poliçesi aracılığıyla çalışanlarının neden olduğu kazaları kapsayan bir güvence sağlar ve bu sayede araç sahibinin zararını karşılayabilir.

• Sorumluluk Sigortası: İşletmeler, sorumluluk sigortası yaptırarak çalışanlarının görev başında sebep olduğu zararları güvence altına alabilir. Sorumluluk sigortası, işletmenin mali yükünü azaltırken, araç sahibinin zararının hızlı bir şekilde karşılanmasını sağlar.

• Sigorta Şirketine Başvuru: İşletmenin sigortası, kazadan doğan zararları sigorta kapsamında karşılarken, araç sahibi de doğrudan sigorta şirketine başvurarak zararını talep edebilir.

8. Vale Hizmetinde Meydana Gelen Kazalarda Zamanaşımı Süreleri

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalarda dava açma süresi, yani zamanaşımı süresi de önemlidir. Araç sahibi, kazadan doğan zararını talep etmek için belirli bir süre içinde dava açmalıdır. Türk Borçlar Kanunu’na göre, haksız fiillerde dava açma süresi, olayın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıldır. Ancak, kaza tarihi üzerinden 10 yıl geçtikten sonra zamanaşımı süresi dolmuş sayılır.

• Genel Zamanaşımı Süresi: Haksız fiillerde genel zamanaşımı süresi 2 yıl olarak belirlenmiştir. Araç sahibi, kazadan haberdar olduğu tarihten itibaren 2 yıl içinde dava açmalıdır.

• Kesin Zamanaşımı Süresi: Kazanın üzerinden 10 yıl geçtikten sonra, dava açma hakkı zamanaşımına uğrar. Bu nedenle, araç sahibi dava sürecini başlatmadan önce zamanaşımı sürelerine dikkat etmelidir.

Sonuç

Vale hizmeti sırasında meydana gelen kazalar, araç sahipleri için önemli maddi ve manevi zararlara yol açabilir. Bu tür kazalarda, araç sahibinin dava hakları, vale veya işletmenin sorumluluğu, sigorta ve tazminat talepleri gibi hukuki süreçler devreye girer. Araç sahiplerinin haklarını koruyabilmesi için kazaya dair kanıtların toplanması, sürecin doğru yönetilmesi ve zamanaşımı sürelerine dikkat edilmesi büyük önem taşır.