İnsan Üzerinde Deney Suçu Nedir?
İnsan üzerinde deney suçu, bir kişinin rızası olmaksızın üzerinde tıbbi veya bilimsel deneyler yapılması anlamına gelir ve Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 90. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Bu suç, insan haklarının ihlali olarak değerlendirilmekte ve ağır cezai yaptırımları bulunmaktadır. İnsan onurunu ve yaşam hakkını koruma amacı taşıyan bu yasa, toplumda bireylerin sağlık ve güvenliklerini tehdit eden yasa dışı deneyleri engellemeyi hedeflemektedir.
Bu suç, sadece zorla yapılan deneylerle sınırlı kalmaz; aynı zamanda, rızanın manipüle edildiği, eksik bilgilendirme ile alındığı ya da deneklerin durumlarının kötüye kullanıldığı durumları da kapsar. Deneyin amacı ne olursa olsun, eğer bireyin rızası alınmamış veya rıza şartları yerine getirilmemişse, bu suç işlenmiş olur.
Suçun Unsurları
İnsan üzerinde deney suçunun oluşabilmesi için belirli unsurların bir araya gelmesi gerekmektedir. Bu unsurlar, suçun tanımlanmasında ve cezai yaptırımların belirlenmesinde önemlidir. Aşağıda, bu suçun başlıca unsurları incelenmiştir:
1. Fiil Unsuru
Fiil unsuru, suçun işlenmesi sırasında gerçekleştirilen eylemleri ifade eder. İnsan üzerinde deney suçunda fiil unsuru, bir bireyin üzerinde rızası dışında tıbbi veya bilimsel deneyler yapılmasıdır. Bu kapsamda, kişinin üzerinde deney yapmak, biyomedikal araştırmalar yürütmek veya tıbbi müdahalelerde bulunmak gibi eylemler bu suçun fiil unsurunu oluşturur.
2. Manevi Unsur
Manevi unsur, suç işleme niyeti olarak bilinen kastı ifade eder. İnsan üzerinde deney suçunda failin kastı, mağdurun üzerinde deney yapmak veya tıbbi müdahalede bulunmak olmalıdır. Failin bu amaca yönelik hareket etmesi, suçun manevi unsurunu oluşturur. Bu unsur, failin suç işleme niyetini ortaya koyarak, cezai sorumluluğunu belirler.
3. Mağdur Unsuru
Mağdur unsuru, deney yapılan kişiyi ifade eder. İnsan üzerinde deney suçunda mağdur, failin etkisiyle üzerinde deney yapılan veya tıbbi müdahaleye maruz kalan kişidir. Mağdurun rızası olmadığı veya rıza şartlarının yerine getirilmediği durumlar, mağdur unsurunun oluşmasını sağlar.
4. Netice Unsuru
Netice unsuru, suçun sonuçlarını ifade eder. İnsan üzerinde deney suçunda netice, mağdurun rızası dışında üzerinde deney yapılması veya bu nedenle zarar görmesidir. Suçun gerçekleşebilmesi için failin eylemleri sonucunda mağdurun zarar görmesi veya deneyin mağdur üzerinde yapılmış olması gerekmektedir. Aksi takdirde, suç teşebbüs aşamasında kalmış sayılır ve bu durum, cezanın hafifletilmesine neden olabilir.
Türk Ceza Kanunu'nda İnsan Üzerinde Deney Suçu (TCK 90)
Türk Ceza Kanunu'nun 90. maddesi, insan üzerinde deney suçunu düzenlemektedir. Bu maddeye göre, bir kimseye rızası dışında veya rıza şartlarına aykırı şekilde tıbbi veya bilimsel deneylerde bulunulması, ağır cezalarla sonuçlanabilir. TCK 90. maddeye göre bu suçu işleyen kişiler hakkında aşağıdaki cezalar uygulanabilir:
1. Hapis Cezası: İnsan üzerinde deney suçunu işleyen kişi, mağdurun zarar görmesi halinde, üç yıldan on iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
2. Daha Hafif Cezalar: Eğer mağdurun rızası alındığı iddia edilse bile rıza şartları ihlal edilmişse, fail hakkında daha hafif cezalar öngörülmüştür. Bu durumda, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası uygulanabilir.
### Suçun Ağırlaştırıcı Nedenleri
İnsan üzerinde deney suçunda, suçun ağırlaştırıcı nedenleri de bulunmaktadır. Bu nedenler, failin cezalandırılmasını daha da artırabilir. Aşağıda, bu ağırlaştırıcı nedenler incelenmiştir:
1. Mağdurun Hassas Durumu: Mağdurun çocuk, yaşlı veya akıl hastası olması, failin cezasını artırabilir. Bu durumlar, mağdurun kendini savunamama durumunu kötüye kullanmayı içerir.
2. Failin Nitelikleri: Failin doktor, araştırmacı veya bir sağlık profesyoneli olması da cezanın artırılmasına neden olabilir. Bu tür mesleklerden bir kişinin etik kuralları ihlal ederek insan üzerinde deney yapması, suçu ağırlaştıran bir neden olarak kabul edilir.
Ceza Muhakemesi Süreci
İnsan üzerinde deney suçu ile ilgili ceza muhakemesi süreci, suçun ihbar edilmesiyle başlar. Savcılık, suça ilişkin delilleri toplar ve dava açılmasına karar verirse, ilgili kişi hakkında ceza davası açılır. Mahkeme, suçun unsurlarını değerlendirerek, failin cezalandırılmasına karar verir.
Savunma ve delil toplama aşamalarında, failin niyeti, mağdurun durumu ve deneyin gerçekleştirilme şekli detaylı olarak incelenir. Bu süreçte, deneyin yapıldığı belgeler, mağdurun rızası olup olmadığı, deneyin mağdura verdiği zarar gibi unsurlar, yargılamada dikkate alınır.
Sonuç
İnsan üzerinde deney suçu, Türk Ceza Kanunu'nda ağır bir suç olarak tanımlanmış olup, insan hakları ihlali olarak değerlendirilir. Bu suçun işlenmesi halinde, failler ciddi cezalarla karşı karşıya kalabilirler. Suçun unsurları, cezası ve ceza muhakemesi süreci hakkında bilgi sahibi olmak, hukuki sürecin doğru bir şekilde işlemesine katkı sağlayabilir.
Commentaires